O wielkich skarbach, jakie posiadał Bolesław Chrobry, pisze w swej 15 kronice Gall Anonim, a także czeski kronikarz Kosmas w Chronica Bohemiorum zawierającej m. in. wiadomości o Polsce i jej wczesnych dziejach. Oto fragment dotyczący najazdu Czechów na Polskę ic. 17 w roku 1039: „Brzetysław wkroczywszy do Krakowa, zniszczył go doszczętnie, zabrał łup, a nade wszystko wywiózł skarby odwieczne przez dawnych książąt nagromadzone i ukryte w skarbcu — złota i srebra moc niezmierną”.
Wśród skarbów tych znalazło się zapewne niemało biżuterii. Były one zresztą materialną podstawą potęgi króla przygotowaną przez jego przodków w zamierzchłych czasach. Zarówno nieprzychylny nam Thietmar, jak i Gall, z nadzwyczajnym zainteresowaniem piszą o bogactwach Bolesława. Powszechnie znany jest przecież fakt wykupienia ciała św. Wojciecha na wagę złota — dowód wielkiego bogactwa króla Bolesława. Skarby te niewątpliwie miały związek z wyprawami wojennymi, pochodziły też zapewne z trybutów i danin płaconych przez zhołdowanych władców ościennych oraz z różnego rodzaju transakcji handlowych. Skarby książąt decydowały o potędze władzy, były ukrytą sprężyną powodzenia, chlubą wobec cudzoziemców i widocznym dowodem potęgi własnego ludu. Książąt naśladowali majętniejsi rycerze, dworzanie, duchowni, nierzadko mieszczanie. Pamiętać należy, że właściwie aż do czasów Ludwika Węgierskiego granice między poszczególnymi stanami były dość płynne. Szlachta jako stan hermetycznie zamknięty, ukształtowała się dopiero na przełomie XV i XVI wieku. Wyznacznikiem stanu posiadania i pozycji społecznej była, jak już wspominaliśmy, między innymi również i noszona biżuteria, stąd właśnie owe łańcuchy, których ogniwa, wielce misternej nieraz roboty, zachowały się po nasze czasy, stąd pierścienie, brosze, zapinki. Wśród znalezisk mamy zastanawiająco dużo biżuterii kobiecej; wnosić więc można, że stroje naszych praprababek musiały być wyjątkowo bogato zdobione, świadczą zresztą o tym zachowane z owych czasów miniatury, iluminacje w mszałach i innych księgach religijnych, nagrobkowe rzeźby itp.
Komentarze