W każdym herbarzu polskim, w każdej encyklopedii znajdziemy hasło: „Abdank” lub „Habdank” – starożytny herb polski. W czerwonym polu znak srebrny podobny do litery W. Początek herbu ma sięgać czasów wojny Bolesława III Krzywoustego z cesarzem Henrykiem III, inni twierdzą, że pochodzi z czasów pogańskich. Wedle tradycji przechowywanej w dziejach naszych, comes Jan z Góry, poseł Bolesławowy, przybywszy na dwór cesarza Henryka z propozycją pokoju otrzymał odpowiedź, że ten zgodzi się nań chętnie, jeśli Polska zapłaci trybut, dla pokazania zaś, że ma czym walczyć, kazał otworzyć skrzynie ze skarbami. Wtedy Jan z Góry zdjął własny pierścień z palca i rzucając go do jednej ze skrzyń rzekł: „idź złoto do złota, my Polacy wolimy żelazo”. Cesarz zdumiony postępkiem rzekł: „Hab dank” (dziękuję). Odtąd Jan z Góry zwany był Skarbkiem, a jego herb „Abdankiem” lub „Habdankiem”. Cytat ten wyjęliśmy z jednej z najstarszych polskich encyklopedii Sikorskiego, wydawanej w końcu ostatniego dwudziestolecia ubiegłego roku.
Opowieść tę możemy zapewne włożyć między legendy. Któż jednak wie, może jest w niej i trochę prawdy? W każdym razie, jeśli Skarbek – Jan z Góry – rzucił pierścień do cesarskiej skrzyni, to musiał go mieć, a ponieważ rzecz działa się w XI wieku, możemy stąd wnioskować, że biżuteria była wówczas noszona, i to zapewne chętnie, Co się zaś tyczny licznych potomków Skarbka, zajmujących w Rzeczypospolitej najprzeróżniejsze wysokie stanowiska, to choć ich przodek wolał żelazo od złota, nie ulega najmniejszej wątpliwości, że oni kochali się jednak w klejnotach.
Źródło: Polska biżuteria / Mieczysław Knobloch
Komentarze